TRIVIA SELENE, tweede fabel

Vrees niet!  Hij zal gerust
d’Avernushaven halen naar uw wens.
Slechts één man zult g’op zee verliezen: één
zal lossing zijn voor velen
                                       Vergilius: Aeneïs (5.812-15)

DE KWESTIE ROND HET ZOENOFFR

Een kalme zee in ruil voor één mensenleven...  Waarom zou dat het leven van Palinurus zijn geweest? Ook Misenus, Aeneas’  trompetter legt aan het einde van de overtocht het loodje.  En Vergilius heeft duidelijk laten blijken dat hij zelf twijfels heeft over de omstandigheden waaronder het leven van Misenus in zijn eigen verhaal een einde neemt.

Daar komt bij dat men ook over het zoenoffer zelf sceptisch mag zijn.  Volgens Connolly is de overeenkomst tussen de goddelijke moeder van Aeneas en Poseidon 'een incident' dat ‘aan een zinsbegoocheling' toegeschreven kan worden. Ook heeft hij het over een 'vraagstuk van de aanspraken van het verstand versus die van de openbaring van de godsdienst', waarbij met het laatste de kwestie van het zoenoffer wordt bedoeld. Als mythe - verstand én openbaring - vind ik, past de verdwijning van Palinurus (niet zijn dood, die pas later zal plaatsvinden) heel goed in de zinsbegoocheling van het zoenoffer. En van Misenus diens verdrinkingdood, zoals die in boek VI van de Aeneïs wordt geschetst.

Reden om nog eens, al dan niet gedroomd, naar het moment van de landing bij Cumae terug te keren (die als zodanig niet in mijn dromen van de eerste fabel  is voorgekomen) en te bezien of, - en zo ja, hoe - de dood van Misenus in het Palinurusverhaal past.

SLAAP   (SELENE)

(...) Volgens Williams representeert Misenus in zekere zin wat volgens hem Palinurus zeker doet: het offer dat gebracht moest worden voor het welslagen van de missie. Williams bestrijdt de opvatting van sommige commentatoren, dat Vergilius in een herziene versie een van de twee verhalen geschrapt zou hebben. (...) >> lees

OFFER   (MISENUS)

Misenus die Triton provoceert door richting zee op zijn trompethoorn te blazen! Ofte wel de zoon van de god van de winden, die (...) met de zoon van Poseidon rivaliseert en dus ook met de oppergod van de zee zelf. Bovendien was het Poseidon die eerder over één mensenleven had gesproken als zoenoffer voor een kalme zee om de jarenlange tocht tot een goed einde te brengen. Het ligt, alles overziend, uiteindelijk meer voor de hand dat dit mensenleven Misenus’ leven is geweest en niet dat van Palinurus. >> lees

IN LITORE   (CUMAE)

Het staat vast dat de plek in Italië waar de Trojanen zijn geland, vlak bij het oude Cumae ligt. Van daaruit zijn het slechts luttele schreden om bij de tempel van Apollo te komen en de Sibylle Deiphobe te bezoeken. De kuststreek van Cumae was in die tijd, net als nu, schitterend en afschrikwekkend tegelijk vanwege de vele vulkanische verschijnselen in het gebied (...). >> lees

FAUCES GRAVE OLENTIS AVERNI    (AFGROND)

Na het oprichten van de grafterp voor Misenus, die het vuur van de rituele brandstapel van Misenus heeft gedoofd, gaat Aeneas weer terug naar ‘de hevig stinkende mond’ van het Avernusmeer, de toegang tot de onderwereld (6.237/41). 'Een diep hol opende zijn wijde mond in steenrots, veilig achter pikzwart meer en duistre wouden. Vogels vlogen daar niet strafloos over: doodlijk steeg een damp uit donkre gaping hoog het luchtruim in.' >> lees